Öğrenci̇yi̇ Tanıma Çalışmaları

Öğrencinin bireysel farklılıklarını belirlemeye yönelik test ve test dışı teknikler kullanılarak yapılan çalışmalardır. Öğrenciyi kulüplere, etkinliklere, üst eğitim kurumlarına bir mesleğe doğru bir şekilde yöneltmek için öğrenciyi tanıma çalışmaları önemlidir. Öğrencinin neye ihtiyacını belirleyip, hangi yöntemle öğrenciye müdahale edileceğinin rehberlik yapması acısından tanıma çalışmaları gerekli bir rehberlik çalışmasıdır.

Nihai olarak öğrencin kendini gerçekçi ve doğru bir şekilde tanımanın ilk adımıdır. Kariyer-mesleki alanlarda gelişimsel dönemlerinde kazanmaları gereken becerilerini dikkate alan çalışmalar yapılmaktadır. Örneğin, sosyal beceri ile ilgili yapılacak çalışmalarının, okul öncesi ve ilkokulda; verimli çalışma alışkanlıklarına ilişkin çalışmaların ilkokul ve ortaokulda; mesleklere yöneltmeye ilişkin çalışmaların ortaokul son sınıf ve lise döneminde hız kazanması öğrencilerin gelişimsel özelliklerinden olduğu söylenebilir.alışmalarda değerlendirilecek öğrenciler vb belirlenmektedir.

Öğrenciyi mesleklere yöneltmek amacıyla, öğrencilerin yetenek, ilgi ve değerlerini belirlemeye yönelik ‘’Akademik Benlik, Mesleki Olgunluk ve Kendini Değerlendirme’’ envanterleri kullanılmaktadır. Bu testler, öğrencilerin olgunlaşmış, kristalleşmiş yetenekleri, ilgileri ve meslek seçimini etkileyecek değerleri gerçekçi ve objektif bir şekilde belirlemede geçerli ve güvenilir sonuçlar verir. Öğrencilerin bir mesleğe ya da alana sağlıklı bir şekilde yönlendirilmesinde bu testler, rehberlik birimi tarafından kullanılır. Öğrencilerin öğrenme tarzlarını belirlemeye yönelik Sınav Eğitim Kurumları, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi tarafından ‘’Öğrenme Stillerini Belirleme Ölçeği’’ geliştirilmiştir.

Bu ölçekle birlikte öğrencilerin öğrenme stilleri belirlenerek; öğrenciye nasıl daha iyi çalışırsa başarılı olacağına ilişkin bilgiler verilmektedir. Aynı zamanda, öğrencilerin öğrenme stillerine ilişkin olarak öğretmen ve veliler de bilgilendirilerek onlara rehberlik yapılır.

Öğrencilerin sınavlarda yaşayabilecekleri kaygı düzeylerini ve kaygı nedenlerini belirlemeye yönelik olarak ‘’Sınav Kaygısı ve Sınav Kaygısı Nedenleri’’ ölçekleri ihtiyaç halinde kullanılmaktadır. Bu uygulamalar sonrasında kaygı düzeyleri yüksek olan öğrencilerle, öğrencilerin ailesiyle ve öğrencilerin öğretmenleriyle rehberlik servisi, kaygı problemine ilişkin çalışmalar yapmaya başlar.

Öğrencinin, kendisini nasıl gördüğünü belirlemeye amacıyla otobiyografi tekniği uygulanır. Bu teknik öğrencinin geçmiş ve şimdiki yaşantısını kendisinin yazılı olarak anlattığı bir tekniktir. Öğrencinin, davranışlarının geçmiş yaşantılarından kaynaklandığı düşüncesinden yola çıkılarak bu teknik kullanılır. Öğrencinin verimli ders çalışma becerileri ve etkili zaman yönetimi kazanmasını sağlamak amacıyla zaman cetveli kullanılan rehberlik servisi tarafından kullanılır. Öğrenciye, içerisinde etkinlikler ve yapılacak saatlerin boş bırakıldığı boş bir form verilir. Daha sonra öğrenci bu forma günlük ya da haftalık olarak neler yaptığını yazar. Bu etkinlikle birlikte öğrenci, günlük yaşam akışında hangi faaliyetlerine ne kadar zaman harcadığına ilişkin farkındalık kazanır.

Aynı zamanda, bu teknikle ders çalışma programı hazırlanmadan önce bir veri tabanı oluşturulur. Rehberlik servisi tarafından en çok kullanılan tekniklerden biri olan görüşme ile, problem ya da durumla ilgili bireyden yüz yüze, söz söze bilgi alınır. Ders çalışma, motivasyon, amaçlar, kişiler arası ilişkiler, aile ilişkileri gibi pek çok alanda öğrenciyi tanıma amacıyla öğrenciyle görüşme yapılabilir. Aynı zamanda, görüşme yöntemi, öğrencinin sosyo – ekolojik çevresindeki kişilerle de yapılabilir. Veli ve öğretmen görüşmesi başlıkları altında, öğrenciyi tanıma amaçlı velilerle ve öğretmenlerle de görüşme yapılabilir. Sınav Eğitim Kurumları, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi, öğrenciyi tanıma amaçlı olarak öğrenci ve ilgili paydaşlarla yoğun bir şekilde görüşme tekniğini kullanmaktadır.

Duyu yolları aracılığı ile bilgi alma olarak bilinen gözlem yöntemiyle öğrenciler, farklı zaman ve ortamlarda gözlenerek onlar hakkında bilgi toplanmaya çalışılır. Sınıfta, sınıf dışında, derste, sınavda, arkadaşlarıyla ilişkilerinde, grup çalışmalarında öğrenci, gözlem listeleri aracılığı ile gözlenerek tanınmaya çalışılır. Hangi amaç hakkında (sosyal beceri, kas koordinasyonu, derslere odaklanma vb) gözlem yapmayı isterseniz, o amaca uygun gözlem listeleri/araçları geliştirmek gerekir. Sınav Eğitim Kurumları, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi, sadece tanıma amaçlı değil, rehberlik müdahaleleri sonrasında müdahalenin etkisini belirlemek amacıyla da gözlem yapmakta ve sonuçlarını kayda almaktadır.

Öğrenciyi tanıma amacıyla kullanılan diğer bir yöntem olan anket, öğrencinin kendisi veya görüşleri hakkındaki sorulan kapalı uçlu, açık uçlu ya da derecelendirilmemiş sorulara yazılı olarak cevap verdiği bir tekniktir. Başarısızlık nedenleri, devamsızlık nedenleri, zorbalık, memnuniyet gibi kullanım amaçlarına göre anketin ismi değişebilir. Sınav Eğitim Kurumları, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi öğrencileri ihtiyaç duyduğunda öğrenci, sınıf ve okul ölçeğinde değerlendirme yapma amacıyla anket tekniğinden yararlanmaktadır.

Sınıf içindeki ilişkiler ağında öğrencilerin durumlarını, sınıf içinde oluşan grupları-klikleri, sınıfın liderlerini, yalnızlarını, sınıf bütünlüğünü görme amacıyla sosyometri yöntemi kullanılır. Öğrenci-sınıf ilişkilerini belirlemeye yönelik bu yöntem, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik birimi tarafından çok sık kullanılmaktadır. Elde edilen verilerle, rehberlik servisinin önleyici-iyileştirici müdahale programına alınacak öğrenciler, liderlik verilecek öğrenciler, akran temelli çalışmalarda değerlendirilecek öğrenciler vb belirlenmektedir.